To uczucie gdy słuchasz audiobooka Duma i Uprzedzenie
Ogarnia cię nostalgia za szkolnymi latami
Słuchasz namiętnie wieczorami przez kolejne dwa tygodnie
wyobrażając sobie, że jesteś jak Jane Austen na balu u Lady Gresham
i całujesz się do muzyki z Abdelazera Henryego Purcell’s
A potem nagle stwierdzasz, że Duma i Uprzedzenie
nie jest o miłości Darcego i Elizabeth
jak ci się zdawało przez ostatnie ćwierćwiecze
nie jest wcale o miłości
ani nie jest romansem do którego można wzdychać
no może oprócz okazałej posiadłości Pemberley, na myśl o tych luksusach robi ci się bardziej gorąco niż na widok wyrazistych oczu Darcego spoglądających z płótna obrazu
tak więc Duma i Uprzedzenie nie jest romantyczna, to już ustaliliśmy
kiedy opadła zasłona ułudy
Więc o czym jest ta książka?
po pierwsze o śmiesznym, małym człowieczku pastorze Collinsie
wypatrującym z okna na ulicę, czy czasem nie jedzie powóz jego patronki
gotów całować jej stopy i czołgać się na obiad do Rosings
zatracać w mowach pochwalnych na cześć swej maleńkiej chatynki
głupi, ograniczony, pełen obślizgłej służalczości
po drugie o pani Bennet, kobiecie o tak wąskich horyzontach,
że mąż lekki szowinista traktuje ją z góry i wyśmiewa swą duszkę przy byle okazji
spędza czas w bibliotece, aby nie mieć z nią do czynienia
ani z nią ani z córkami idiotkami
szanuje tylko Lizzy i Jane
a o pozostałych wypowiada się bez ogródek
po trzecie o najmłodszej z pięciu córek Lydii
ganiającej za chłopcami w mundurach i flirtującej z oficerami z Meryton
bez żadnej ogłady, przynoszącej wstyd rodzinie
bo przecież młoda dziewczyna powinna być skromna i potulna a nie puszczalska
matka i córka przedstawione jako głupie trzpiotki ograniczone umysłowo
nie jest to wykształcona rodzina oczywiście oprócz pana Benneta który jest światły i dlatego dystansuje się od świata
nie mają guwernantki, dziewczynki nigdy nie uczyły się na poważnie
powiedzielibyśmy czysta patologia ubrana w koronki
po czwarte o darmozjadzie Wickhamie bez pieniędzy, za to z długami hazardowymi
leń i obibok, bałamuci panny, w końcu z jedną ucieka (Lydia)
ale afera wstyd przed sąsiadami
co ludzie powiedzą, dlatego pani Bennet przez dwa tygodnie nie wychodzi z pokoju, wariatka
plotki się rozniosły, pastor Collins triumfuje, już lepiej by Lidia się zabiła – pisze – niż żya dalej w takiej wielkiej hańbie
doprawdy czasy się nie zmieniły dla rozwiązłych panien i rugających je na pokaz dewotów
po piąte o Charlotcie Lucas nie mającej zbyt dużych wymagań, pastor się jej trafił jak ślepej kurze ziarnko
dlatego czym prędzej gdy tylko Elizabeth odrzuciła jego zaloty, ona przyjęła je i od razu udała się do chatynki
aby dla pieniędzy i drobnych wygód spędzić resztę życia z półgłówkiem pod kuratelą zarozumiałej matrony Lady Katarzyny
i pokornie przyjmować wskazówki co do prowadzenia domu i układania bielizny w szafie
tylko tak mogła awansować na drabinie społecznej i o dziwo okazało się, że jest szczęśliwa, a takie życie jej odpowiada
Po dziesiąte o niesprawiedliwym majoracie, którym było objęte Longbourn
polegającym na tym, że żadna z pięciu córek nie miała prawa do własnego domu!
nie miała też posagu, bo pani Bennet wszystko przepuściła, nie była gospodarna
jest jeszcze o zawiści, o małostkowości, o głupich ludziach i złośliwych plotkach
przede wszystkim zaś o pieniądzach, kto jaki ma roczny dochód to jest najważniejsze
roczny dochód wyrabiają niewolnicy chłopi obrabiając majątek pana
uczucia przelicza się na roczny dochód
małżeństwo przelicza się na roczny dochód
trzeba być właścicielem majątku z niemałym rocznym dochodem aby liczyć się w towarzystwie
najbardziej imponujący dochód ma Fitzwilliam Darcy, dlatego wszyscy przed nim klękają
ale on wybiera biedną Elizabeth, gdyż się w niej zakochał na swój sposób, co jej schlebia
nie jest łatwo gdyż dziewczyna ma swój rozum, którym o dziwo się posługuje
dlatego jest mądra i ludzie jej nie lubią, biega na świeżym powietrzu zamiast jeździć karocą
ale Darcemu podobają się jej oczy, poza tym jest dżentelmenem i ma nienaganne maniery
ostatecznie to jednak interes, wszystko rozgrywa się jak w kasynie i dobrze kończy
Duma i Uprzedzenie jest zatem również o postaciach drugoplanowych
z czasem nawet ciekawszych i barwniejszych
które można dostrzec w okruchach dnia powszedniego
kiedy opadnie już kurz namiętnej młodości, czucia, wiary i baśni
i ognista barwa pocałunku Darcego nieco przyblaknie

Jak na razie najlepsza i najwierniejsza adaptacja Dumy u Uprzedzenia to ta z Jennifer Ehle i Colinem Firthem

*  Wiersz a raczej wierszowe streszczenie książki Jane Austen „Duma i Uprzedzenie” napisałam pod wpływem przesłuchanego audiobooka. I co ciekawego mogę powiedzieć, słuchało się bardzo dobrze. Nawet lepiej niż się kiedyś czytało. Czytałam może w szkole średniej i pamiętam, że mnie wtedy znudziła. Nie wiem nawet czy dokończyłam. A teraz byłam zachwycona. Na nowo odkryłam wspaniałych bohaterów. Rozbawił mnie tytuł wiersza. Jest w nim coś, co skłania do głębszej interpretacji lektury.

Jakoś tak jest, że wszystkie filmy na motywach Jane Austen uwielbiam. Niedawno obejrzany serial BBC z 1995 Duma i Uprzedzenie oraz miniserial Emma. Szykuję się, aby obejrzeć Perswazje i Rozważną i Romantyczną.

Co ciekawe równie dobre choć mniej znane są  Panie z Cranford i Północ i Południe autorstwa Elizabeth Gaskell. Mniej znane, gdyż jak się okazało nie było żadnego polskiego tłumaczenia książek tej pisarki. Istniało nawet jakieś forum, gdzie grupa oczytanych fanek tłumaczyła dla siebie kolejne rozdziały Północy i Południa. Dopiero parę lat temu przetłumaczono jej powieści i teraz sprzedają się razem z powieściami Austen. A miniserial BBC Północ i Południe jest po prostu cudowny.