Stanowisko archeologiczne Liceum jest zadbane, ogrodzone i płatne. Znajduje się w sąsiedztwie Muzeum Bizantyjskiego i Muzeum Wojny. Sprawia wrażenie zupełnie odmienne od tego, co zastałam w Akademii. Miejsce jest otoczone dojrzewającymi granatami, a gałęzie drzew z czerwonymi owocami wychodzą wprost na odtworzone ścieżki, po których przechadzał się Arystoteles. Oto, jak wygląda Lykeion dzisiaj:

Arystotelesowskie Liceum (Lykeion, Likejon)  to dziś ciche miejsce, znajdujące się w sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych i dwóch muzeów. Wykopaliska są zabezpieczone, a ścieżki wysprzątane i estetyczne. Przyjemnie się tutaj spaceruje.

Na terenie Liceum wzdłuż ścieżek, po których chodził Arystoteles rosną dzisiaj granaty, drzewa oliwne, judaszowce, cyprysy, drzewka laurowe, zioła i lawenda. O każdej porze roku można podziwiać zmieniający się ogród.

W starożytności Lykeion był ogrodem na peryferiach Aten, na terenie którego istniało sanktuarium ku czci Apolla Lykeiosa, boga pasterskiego i obrońcę stad przed wilkami. W epoce archaicznej,, tj. w VI w.p.n.e. założono tu Gimnazjum  (jedno z trzech w Atenach). Początkowo ćwiczono tam nago,  ale w V i IV w. p. n.e. czyli w okresie klasycznym gimnazja zaczęły odgrywać coraz większą rolę w edukacji młodych mężczyzn i stały się ośrodkami kultury dla Ateńczyków, miejscami publicznymi. Gimnazja były zakładane na obrzeżach miast, w pobliżu rzek, sanktuariów i gajów.

Głównym budynkiem Gimnazjum była palestra – rodzaj areny na której ćwiczyli sportowcy. Do najbardziej popularnych kategorii sportu zaliczały się zapasy, boks i pankration. Podobną palestrę miała Platońska Akademia. Lykeion był także wykorzystywany do treningu hoplitów i kawalerii armii ateńskiej.

Arystoteles nadejdzie, wylewając złoty strumień elokwencji

Arystoteles przeszedł do historii jako uczeń Platona, założyciel własnej szkoły filozoficznej – Liceum, oraz jako nauczyciel genialnego przywódcy – Aleksandra Wielkiego. Ale znamy go także jako twórcę pierwszej klasyfikacji zwierząt, powstałej na długo przed Linneuszem. Arystoteles to także zagorzały krytyk nauk o ideach Platońskich, autor konkurencyjnego systemu filozoficznego. Do niego należy słynne powiedzenie „Człowiek jest zwierzęciem politycznym”.

W 335 roku p.n.e. Arystoteles na terenie Lykeionu założył szkołę. Szkoła znana była z tego, że filozof spacerował ze swoimi uczniami. Z czasem zaczęto ich nazywać Perypatetykami. Poranne przechadzki były zarezerwowane dla zaawansowanych uczniów, a w ich trakcie dyskutowano na bardziej skomplikowane tematy. Natomiast przechadzki wieczorne były otwarte dla szerokiego grona wszystkich miłośników wiedzy.

Na terenie Liceum znajdowała się wspaniała biblioteka, zawierająca cenne manuskrypty, mapy oraz inne artefakty starannie wybierane i kolekcjonowane przez Arystotelesa. Arystoteles stworzył liczne dzieła obejmujące tematyką bardzo różne obszary. Szczególnie dużo pisał na tematy przyrodnicze i fizyczne. Interesował się fizjologią zwierząt a także ich zachowaniem. Zastanawiał się czym jest sen i pamięć, co to jest ruch. Znane jest jego dzieło Etyka nikomachejska, Metafizyka, Polityka i Poetyka. Napisał też historię naturalną zwierząt – Historia Animalium.  Jego wpływ na cywilizację zachodnią jest nie do przecenienia. Nauki Arystotelesa zostały przyswojone przez kościół katolicki i znane są pod postacią tomizmu.

Drogi mi Platon, ale jeszcze droższa prawda

W Liceum uczono astronomii, logiki, metafizyki, etyki, botaniki, kosmologii, biologii, retoryki i poetyki. Ojciec Arystotelesa był nadwornym lekarzem. Sam filozof bardzo interesował się światem żywym, możliwe, że przeprowadzał sekcje zwłok i  asystował przy operacjach. Uwielbiał przyrodę, dlatego w  Lykeionie istniał przepiękny ogród, do którego okazy przesyłał sam Aleksander Wielki.

Znajdowała się tutaj palestra oraz łaźnia dla zapaśników. Brali kąpiel w ciepłej wodzie, w komorze z wysoką temperaturą (paliło się tam ognisko), która powodowała pocenie się, a następnie wskakiwali do zimnej wody w cysternie mieszczącej się na dziedzińcu, w celu orzeźwienia.

Palestra w Lykeionie była otoczona dookoła portykami, w których znajdowały się liczne pomieszczenia: salki do siedzenia, salka wykładowa, pokój w którym przed ćwiczeniami smarowano ciało oliwą. Sylwetka zapaśnika lepiej się wówczas prezentowała, mięśnie były wyeksponowane, niemalże lśnił w słońcu. Oprócz tego w palestrze istniały worki bokserskie i przestrzeń z piaskiem (piaskownica). Zapaśnicy robili sobie w niej peeling piaskiem, ale również możliwe, że ćwiczyli zapadając się w piasku.

Gimnastyka, a szczególnie zapasy odgrywały dla Ateńczyków ważną rolę. Młodzi mężczyźni należący do palestry spędzali czas na intensywnych ćwiczeniach, po których wskakiwali do cysterny z zimną wodą znajdującą się na dziedzińcu.

Gimnazja początkowo stanowiły miejsca do treningu fizycznego zapasów. W okresie klasycznym ich rola znacznie się powiększyła. Gimnazja zaczęły pełnić również szeroko pojęte funkcje edukacyjne a na ich terenie otwierano szkoły filozoficzne. Do najsłynniejszych należą Akademia Platońska oraz Liceum Arystotelesa.

Głowa Arystotelesa z pentelicznego marmuru znaleziona w Atenach. Głowa zwieńczała stelę. Wielki filozof ze Stagiry jest już starszy i ma przerzedzone włosy oraz bystre spojrzenie, wyraźnie zrysowane kości policzkowe i zapadnięte policzki. Jest to rzymska kopia oryginału, powstała ok. 325 – 300 r.p.n.e.